SEJARAH BANGUNAN IBU PEJABAT KTMB

 

Ibu Pejabat Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB) yang terletak di Jalan Sultan Hishamuddin dibina oleh pihak British semasa zaman kegemilangan kereta api di Tanah Melayu.
 
Ibu pejabat KTMB merupakan warisan negara yang mempunyai reka bentuk dan nilai estetika melalui kepelbagaian ragam hiasnya. Bangunan yang berusia ratusan tahun ini menggambarkan kemuncak Pembangunan Sejarah Keretapi di Tanah Melayu.
 
Bangunan ini telah direka bentuk oleh Arthur Benison Hubback, arkitek British dari Jabatan Kerja Raja. Bangunan ini direka bentuk pada tahun 1913, dan pembinaan bermula pada tahun 1914. Kerja pembinaan tergendala akibat Perang Dunia Pertama tetapi bangunan ini sempat disiapkan dalam tahun 1917, pada kos $780,422, sejurus selepas perang.
 
Reka bentuk pejabat KTMB mencerminkan seni bina Mughal, digabungkan dengan usur-usur Moorish dan Ottoman, termasuk juga usur Gothik dan Yunani dari abad ke-14.

Terdapat sebanyak 97 gerbang berusur seni bina Gothic pada tingkat bawah. Oleh sebab bangunan ini dibina pada ketika penghawa dingin belum digunakan, maka ia dibina dengan serambi yang luas, agar memberi keselesaan dalam iklim tropika.
 
Di tingkat satu terdapat 94 tingkat bergerbang dan empat gerbang bulat. Pada tingkat dua pula terdapat 171 gerbang Gothik dan juga gerbang bulat, empat yang besar dan 12 yang lebih kecil.

Lima kubah besar diletak pada penjuru-penjuru tertentu. Setiap kubah ini diiringi empat tiang terjalin. Hubbak mendapat ilham dari seni bina Yunani Orthodoks dari abad ke-14 untuk mereka bentuk kubah-kubah ini.

Bahagian utara telah mengalami kerosakan teruk sebanyak dua kali. Kali pertama adalah semasa Perang Dua Kedua, apabila bangunan ini terkena bom. Kali kedua pula adalah pada tahun 1968, apabila berlaku kebakaran pada tingkat kedua.
 
KTMB merupakan pengendali kereta api utama di Semenanjung Malaysia. Dahulunya ia dikenali sebagai sebuah agensi di bawah Pentadbiran Keretapi Tanah Melayu. Pada 1 Ogos 1992, susulan keputusan Kerajaan menjadikan Keretaapi Tanah Melayu (KTM) bertukar menjadi KTMB sebagai syarikat korporat. Namun, KTMB masih dimiliki sepenuhnya oleh kerajaan persekutuan.
 
Sejarah penting bagi perkhidmatan kereta api di Tanah Melayu bermula apabila laluan pertama dibuka iaitu dari Taiping ke Port Weld (kini Kuala Sepetang) pada 1 Jun 1885 di Perak.
 
Kerajaan British telah menggabungkan kesemua perkhidmatan kereta api di setiap negeri dan menamakannya Kereta Api Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (KNMB) pada tahun 1901.
 
Menjelang tahun 1941, KNMB telah memainkan peranan penting dalam pembangunan perkhidmatan kereta api negara iaitu satu sistem landasan kereta api yang lengkap dibina di Tanah Melayu. Selaras dengan itu KNMB telah ditukar nama kepada KTM pada tahun 1948.
 
Pada 31 Julai 1957, kereta api yang digunakan telah dinaik taraf daripada kepala kereta api (lokomotif) wap kepada lokomotif diesel elektrik yang mula beroperasi.